Ceza HukukuMakaleler

İrtikap Suçu

İrtikap suçu Türk Ceza Kanununun 4. Kısmında, “Kamu İdaresinin Güvenilirliği ve İşleyişine Karşı Suçlar” başlığında, 250. maddesinde 4 fıkra olarak düzenlenmiştir. Söz konusu düzenleme;

1) Görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi icbar eden kamu görevlisi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kamu görevlisinin haksız tutum ve davranışları karşısında, kişinin haklı bir işinin gereği gibi, hiç veya en azından vaktinde görülmeyeceği endişesiyle, kendisini mecbur hissederek, kamu görevlisine veya yönlendireceği kişiye menfaat temin etmiş olması halinde, icbarın varlığı kabul edilir.

2) Görevinin sağladığı güveni kötüye kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği hileli davranışlarla, kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi ikna eden kamu görevlisi, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

3) İkinci fıkrada tanımlanan suçun kişinin hatasından yararlanarak işlenmiş olması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

4) (Ek: 2/7/2012-6352/86 md.) İrtikap edilen menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumu göz önünde bulundurularak, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.

hükümlerini amirdir.

İrtikap Suçunun Şartları

İrtikap suçunun oluşabilmesi için öncelikle failinin kamu görevlisi olması gerekir. Kamu görevlisi olmayan kişiler için irtikap suçu işlenemez suçlardan olup, bu kişiler ancak suçun azmettireni yahut yardım edeni olabileceklerdir.

Ayrıca fail, görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle hareket etmeli ve neticesinde kendisi veya başkası için haksız bir menfaat temin etmeli veya bu yolda faile veya bir başkasına bir vaatte bulunulmalıdır. Toplam bu üç unsurdan birinin eksik olması halinde suçun tipikliği sağlanmamış olacak ve irtikap suçu oluşmayacaktır.

İrtikap Suçunun Türleri

İrtikap suçu icbar suretiyle, ikna suretiyle ve kişinin hatasından faydalanma suretiyle üç farklı şekilde işlenebilir. Kanun koyucu her bir tanım için ayrı yaptırımlar öngörmüştür.

İcbar Suretiyle İrtikap

Kamu görevlisi, nüfuzunu cebir kullanmak suretiyle kötüye kullanarak bir menfaat elde ediyor veya bir kimseyi bu davranışları ile menfaatte bulunmaya ikna ediyor ise icbar suretiyle irtikap suçu oluşacaktır. İrtikap suçunun uygulamada en çok bu haline rastlanılmaktadır. Buradaki cebir kavramı maddi anlamda yani fiziksel bir zorlama anlamında olmayıp manevi nitelikte olmalıdır. Yani failin başvurduğu zorlama hareketinin kişinin sadece iç dünyasını hedef alması gerekecektir. Aksi takdirde suç işlenirken maddi anlamda cebre başvurulması halinde irtikap suçu oluşmayıp yağma suçu gündeme gelecektir.

İcbar Karinesi

Hükmün ilk fıkrasının ikinci cümlesinde öngörülen bu karineye göre, kamu görevlisinin haksız davranışları sonucu kişi, hakkı olduğu bir işin görülmesinin tehlikeye düşeceğinin tedirginliği ile mecbur halde faile veya onun yönlendirmiş olduğu bir kişiye menfaat temin etmiş ise failin ayrıca manevi cebir kullanma kastının varlığı aranmayacak, cebir, suçun oluşumu açısından var kabul edilecektir.

 

İkna Suretiyle İrtikap

Kamu görevlisi, kendisine duyulan güveni kötüye kullanarak hileli davranışlar gerçekleştiriyor ve kendisi yahut bir başka kişi lehine bir menfaat temin ediyor veya bir kimseyi bu menfaati temin etmeye ikna ediyor ise ikna suretiyle irtikap suçu oluşacaktır. İcbar suretiyle irtikaptan farklı olarak burada fail görevinin sağladığı nüfuzu değil, kamu görevlisi olması hasebiyle kendisine duyulan güveni kötüye kullanarak hile teşkil eden davranışlar ile kişiden yararlanmaktadır.

Hatadan Yararlanma Suretiyle İrtikap

Kamu görevlisinin, kişinin iradesini sakatlama kastı olmaksızın, kişinin kendiliğinden bir yanılgı hali içerisinde olması ve bunun failce suiistimal edilmesi sonucu bir menfaat temini söz konusu ise hatadan yararlanma suretiyle irtikap suçu oluşacaktır. Birinci ve ikinci fıkralardan farklı olarak failin burada kişiye yönelik icrai bir hareketi bulunmaz. Kamu görevlisi ihmali hareketlerle kişinin hatasını suiistimal etmektedir.

İrtikap 

İcbar suretiyle irtikap suçunun cezası 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası olarak öngörülmüştür.

İkna suretiyle irtikap suçu ise 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası olarak yaptırıma bağlanmıştır.

Hatadan yararlanma suretiyle irtikap suçu için ise 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası kanunda düzenlenmiştir.

İrtikap Suçunda Daha Az Cezayı Gerektiren Hal

Her üç suç şekli için de menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumuna göre verilecek ceza ½ oranında indirime tabi tutulabilecektir.

İrtikap Suçunda Etkin Pişmanlık

Kanunda açıkça öngörülmediğinden ötürü irtikap suçu için etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması mümkün değildir.

İrtikap suçuna ilişkin yargılamalar 5235 sayılı yasanın 12. maddesinde açıkça düzenlendiği üzere öngörülen hapis cezasının miktarına bakılmaksızın Ağır Ceza Mahkemelerinde görülecektir.

Suç için öngörülen ceza miktarları dikkate alındığında ceza muhakemesi sürecini gecikmeden uzman bir ceza avukatının desteğini alarak yürütmenizi tavsiye ederiz.

Ayrıca cezanın seçenek yaptırımlara çevrilebilirliği yahut infazı koşulları hakkında da en sağlıklı şekilde aydınlatılmanız uzman bir ceza avukatına başvurmanız halinde mümkün olacaktır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Göz Atın
Kapalı
Başa dön tuşu