Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Yapma Suçu
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçu, Türk Ceza Kanununun topluma karşı suçlar bölümünün üçüncü kısmında, kamunun sağlığına karşı suçlar alt başlığı altında hükme bağlanmıştır.
3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve (Ek: 25/8/2017 YT.li-KHK-694/137 md. Aynen kabul: 1/2/2018-7078/134 md.) bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Kanunun 188. maddesinin 3. fıkrasında yer alan hüküm ile, diğer özel kanun veya düzenlemeler doğrultusunda uyuşturucu veya uyarıcı madde olduğu değerlendirilen birtakım maddelerin, ticaret amacıyla hükümde yer alan seçimlik hareketlerden bir veya birden fazlasına konu edilmiş olması halinde uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçu oluşacaktır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Yapma Suçunun Mağduru
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçunun mağduru kişilerle sınırlı olmayıp, toplumun bütünüdür. Yani uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçunda suça konu maddeyi satın alan, kullanan ve bu suretle sağlığı bozulan kimselerin mağdur kabul edilmesi mümkün olmayacak, hatta ve hatta bu kişilere uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçundan gerekli işlemler yapılacaktır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Yapma Suçunun Faili
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçu, kanunda suçun failinin taşıması gereken özgü bir nitelikten bahsedilmediği için, gerçek veya tüzel kişiliği fark etmeksizin herkes tarafından işlenebilir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Yapma Suçu ile Korunan Hukuki Yarar
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçunun kanundaki yerine ve lafzına bakıldığında suç ile korunan hukuki yararın kamunun sağlığı olduğu anlaşılacaktır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Yapma Suçunun Konusu
Suçun maddi konusu ise uyuşturucu veya uyarıcı maddelerdir. Bu bağlamda ticarete konu edilmiş bir maddenin atılı suça konu edilmeye elverişli olduğu, yani kanuni anlamıyla uyuşturucu veya uyarıcı nitelik arz ettiği ancak ilgili madde ile ilgili yapılacak incelemeler sonrası maddenin ilgili özel kanun yahut özel düzenlemeler ışığında uyuşturucu veya uyarıcı madde niteliği taşıdığının sabit olması ile mümkün olabilecektir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Yapma Suçunun Unsurları
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçunun maddi unsuru olan hareketler seçimlik olarak yer aldığı kanun maddesinde belirtilmiştir. Buna göre uyuşturucu veya uyarıcı özellikte bir maddenin ticari amaç ile satılması, satışa arz edilmesi, başkalarına verilmesi, sevk edilmesi, nakledilmesi, depolanması, satın alınması, kabul edilmesi veya bulundurulması hallerinde suçun maddi unsuru olan hareketlerin gerçekleştirilmiş olduğu kabul edilecektir. Bu hareketler seçimlik hareketlerden olup, suçun oluşması için somut olayda yalnızca birinin dahi gerçekleştirilmiş olması yeterlidir.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçu ancak kasten işlenebilir. Yani failin hareket ederken, ticarete konu ettiği maddenin uyuşturucu veya uyarıcı nitelikte bir madde olduğunun bilincinde olması gerekmektedir. Kanunda suçun taksirli hali düzenlenmediğinden suçun taksirle işlenebilmesi mümkün değildir.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçunun sübuta ermesi için kanunda somut bir neticenin gerçekleşmiş olması gibi bir şart aranmamıştır. Yani maddede yer alan seçimlik hareketlerin gerçekleştirilmiş olması tek başına suçun oluşması için yeterli olacak, ayrıca bir neticenin meydana gelmiş olması gerekmeyecektir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Yapma Suçunun Özel Görünüş Biçimleri
Uyuşturucu veya uyarıcı madde suçuna azmettiren, yardım eden veya müşterek fail olarak katılımda bulunulması pek tabi mümkündür. Ancak müşterek faillerin sayısının üç veya daha fazla olması halinde verilecek ceza artırıma tabi tutulacaktır.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde suçunun seçimlik hareketlerinden bir veya birkaçının, aynı suç işleme kararı kapsamında icra edilmiş olması halinde de TCK m.43 hükümlerinin uygulanabilmesinin önünde de bir engel yoktur. Ancak suça konu hareketlerin farklı suç işleme kararları çerçevesinde gerçekleştirilmiş olması halinde TCK m.43 hükümleri uygulanamayacak, failin her bir eylemi ayrı bir suç olarak değerlendirmeye alınacaktır.
Kanun hükmünde yer alan seçimlik hareketlerdeki yelpazenin çok geniş olması sebebiyle uygulamada uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçunun teşebbüs aşamasında kaldığının kabul edildiği durumlara çok nadir şahit olunmaktadır. Ancak teorik olarak uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçuna teşebbüs hükümlerinin uygulanabilmesinin önünde herhangi yasal bir engel de bulunmamaktadır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Yapma Suçunun Nitelikli Halleri
Uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamayacaktır.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçuna konu edilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması halinde faile verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde ticarete konu edilmiş olması halinde verilecek ceza yine yarı oranında artırılacaktır.
Suçun, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılacaktır.
Suçun tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi hâlinde de, verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Yapma Suçunda Etkin Pişmanlık
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması hâlinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
Suç haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Yapma Suçunda Görevli Mahkeme
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçunda görevli mahkemeler, suçtaki ceza miktarı göz önünde tutulmak suretiyle Ağır Ceza Mahkemeleridir.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçu, uygulamada çok kolay bir biçimde kişilere isnat konusu yapılabilmekte ve yalnızca suçun barındırdığı tehdit boyutu göz önünde tutulmak suretiyle, yanlış hukuki nitelendirmeler ile kişiler hakkında haksız şekilde tutuklama tedbirleri uygulanmasına yahut hukuka aykırı kararlar verilmesine yol açabilmektedir. Eylemin uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma olarak nitelendirmesi ile tanzim edilen iddianameler ile açılan davalarda çoğunlukla, failin eyleminin kullanma boyutunu aşmadığı dolayısıyla suç vasfının değişikliğe uğraması olasılığı kuvvetle muhtemel bulunmaktadır.
Suç için öngörülen ceza miktarları, ayrıca suçun tutuklama ve birçok koruma tedbiri açısından katalog suçlar arasında bulunması ile, uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma suçuna ilişkin tüm muhakeme sürecinin uzman bir ceza avukatı aydınlatması altında yürütülmesini tavsiye etmekteyiz.
