VASİ ATANMASI(TAYİNİ)
VASİ KİME DENİR?
Vasi kelime anlamı olarak; bir yetimin(yaşça küçük kişi) ya da akıl sağlığı tam olmayan birinin malını mülkünü yöneten kimsedir. Bir diğer anlatımla kısıtlı kimselere ve reşit olmayanlara yasal olarak atanan kişilerdir.
KİMLER VASİ OLABİLİR?
Herhangi bir sebepten vasi olmasına engel hal bulunmayan, vasilik görevini yerine getirebilecek yetenekte reşit kişiler, kısıtlı ve küçüklere vasi olarak atanabilir.
KİMLER VASİ OLAMAZ? VASİLİĞE ENGEL HALLER (TMK m. 418 )
Türk Medeni Kanunu’nda vasi olmaya engel dört hal sayılmıştır. Bunlar;
- Kısıtlılar,
- Kamu hizmetinden yasaklılar veya haysiyetsiz hayat sürenler,
- Menfaati kendisine vasi atanacak kişinin menfaati ile önemli ölçüde çatışanlar veya onunla
aralarında düşmanlık bulunanlar,
- İlgili vesayet daireleri hâkimleri.
VASİLİKTEN KAÇINMA
Kural olarak vesayet altına alınan kimsenin yerleşim yerinde oturanlardan vasiliğe atananlar, vasiliğe engel bir hal yoksa bu görevi kabul etmekle yükümlüdürler. Ancak Türk Medeni Kanunu’nda sayılan hallerden birine veya birden fazlasına sahip olanlar vasilikten kaçınabilir.
Vasilik görevinden kaçınabilecekler;
- Altmış yaşını doldurmuş olanlar,
2.Bedensel engelleri veya sürekli hastalıkları sebebiyle bu görevi güçlükle yapabilecek olanlar,
- Dörtten çok çocuğun velisi olanlar,
- Üzerinde vasilik görevi olanlar,
- Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcıları,
bakanlar, hâkimlik ve savcılık mesleği mensupları.
VASİ ATAMASINI (TAYİNİ) KİM YAPAR?
Vasi ataması mahkeme tarafından yapılır. Yani bir kişiye vasi atanması için mahkeme kararı gereklidir.
VASİ ATAMASINDA YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME HANGİSİDİR?
Vasi atanmasında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise vasi atacak kişinin( kısıtlı veya küçüğün) yerleşim yeridir.
KİMLERE VASİ ATANIR?
-VELAYET ALTINDA BULUNMAYAN KÜÇÜKLER (TMK m. 404 )
Herhangi bir sebepten velayet altında bulunmayan küçüklere vasi atanması gerekir.
– KISITLILAR
1- Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı nedeniyle kısıtlı olanlar( TMK m.405 )
Kendi işlerini yürütemeyecek derecede akıl sağlığını bozulmuş kişiler kısıtlanarak vasi ataması yapılması gerekir.
Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle kısıtlamaya ancak resmî sağlık kurulu raporu üzerine karar verilir.(TMK m. 409/2). Hakimin bu konuda rapor olmadan karar vermesi mümkün değildir.
2- Hürriyeti bağlayıcı hapis cezasına mahkum edilme nedeniyle kısıtlı olanlar( TMK m.407)
Mahkum edildiği ceza 1 yıl veya daha uzun süreli olan her reşit ( ergin ) kişi kısıtlanır. Bu kısıtlama sonucunda vasi atanması gereklidir.
3- Savurganlık, alkol ve uyuşturucu bağımlılığı, kötü yaşam tarzı nedeniyle kısıtlı olanlar( TMK m.406 )
4-İstek üzerine kısıtlı olanlar( TMK m.408 )
Yaşlılığı, engelliliği, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin birey kendisinin kısıtlanmasını isteyebilir.
VASİLİK KARARINA İTİRAZ EDİLEBİLİR Mİ?
Vasiliğe atanan kişi, bu durumun kendisine tebliğinden başlayarak on gün içinde vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir. Vasiliğe itirazı sadece vasi atanan değil ilgili olan herkes süresi içinde atamanın kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek yapabilir.
Bir mahkeme kararı ile vasiliğe atanan kimse, vasi olarak atanmasına itiraz etmiş olsa dahi yerine bir başkası vasi olarak atanıncaya kadar vasilik yapmakla yükümlüdür.
VASİ NE KADAR SÜREYLE GÖREVLENDİRİLİR?
Vasilik görevine kural olarak 2 yıl için atanılır. Ancak mahkeme gerektiği takdirde her defasında ikişer yıl uzatabilir. mahkeme kararı ile uzatılmadığı takdirde vasilik görevi sona erer. Vasi atanan kişi ikinci uzatmada yani vasilik görevinde 4 yılı dolunca isterse vasilikten kaçınabilir.